योद्धा एक्सप्रेस न्यूज लाईव्ह!!पन्हाळा किल्ला आणि इतर ११ किल्ले युनेस्कोच्या वारसा स्थळांच्या यादीत

कोल्हापूर — महाराष्ट्रातील ऐतिहासिक वारशाला जागतिक मान्यता मिळाली आहे. युनेस्कोच्या जागतिक वारसा स्थळांच्या यादीत शिवमहाराजांच्या काळातील 12 भव्य किल्ल्यांचा समावेश करण्यात आला आहे, ज्यामध्ये प्रसिद्ध पन्हाळा किल्लाही आहे. हा निर्णय महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक व ऐतिहासिक महत्वाला अधोरेखित करणारा असून मराठा सैन्याच्या लष्करी व्यवस्थेचा आणि अभेद्य तटबंदीचा सशक्त पुरावा म्हणून ओळखला जातो[2][3]

पन्हाळा किल्ल्याचा वारसा आणि महत्त्व

पन्हाळा किल्ला कोल्हापूरच्या उत्तरेस सुमारे 20 किलोमीटर अंतरावर सह्याद्री पर्वतरांगेत समुद्रसपाटीपासून 400 ते 977 मीटर उंचीवर वसलेला आहे. हा किल्ला सतराव्या शतकात राजा भोज यांनी बांधलेला असून तो डेक्कनच्या सर्वात मोठ्या किल्ल्यांपैकी एक मानला जातो. युध्दकाळातील महत्त्वाबरोबरच येथे ‘अंबरखाना’ नावाच्या धान्याच्या मोठ्या कोठाराचं वास्तुशिल्पही पाहण्यासारखं आहे ज्याची धान्य साठवण क्षमता 50,000 पावंड इतकी आहे[1].

12 किल्ल्यांचा समावेश आणि त्याचा संदर्भ

युनेस्कोच्या जागतिक वारसा यादीत समाविष्ट झालेल्या किल्ल्यांमध्ये पन्हाळा व्यतिरिक्त, रायगड, प्रतापगड, शिवनेरी, लोहगड, साल्हेर, विजयदुर्ग, सुवर्णदुर्ग, खांदेरी आदी 12 किल्ले आहेत. हे किल्ले सर्व सतराव्या शतकात बांधलेले असून मराठा साम्राज्याच्या युद्धकलेचे आणि अभेद्य किल्ल्यांचे साक्षीदार आहेत. भारत सरकारने या सर्व किल्ल्यांचा समावेश युनेस्कोच्या यादीत करण्यासाठी मागणी केली होती, आणि ही मागणी यशस्वी ठरली आहे[2][3].

जागतिक दर्जा आणि सांस्कृतिक वारसा

या किल्ल्यांच्या जागतिक वारशात समावेशामुळे महाराष्ट्राचा सांस्कृतिक इतिहास जागतिक पातळीवर उभा राहणार आहे. यामुळे पर्यटनात वाढ होण्यासोबतच या किल्ल्यांच्या संवर्धनासाठी अधिक निधी आणि जागरूकता निर्माण होणार आहे. इतिहास, युद्धकला, व वास्तुकलेतील असामान्यतेमुळे हे किल्ले नुसते पर्यटन स्थळ नसून भारतीय इतिहासाच्या अभ्यासासाठीही महत्त्वाचे आहेत.

तज्ज्ञांचे मत

संशोधन व सांस्कृतिक वारसा क्षेत्रातील तज्ज्ञ डॉ. सुभाष देशमुख म्हणाले, “या किल्ल्यांचा जागतिक यादीत समावेश म्हणजे मराठा साम्राज्याच्या अभिमानासह त्यांचं सैनिकी कलेचं आणि स्थापत्यशास्त्राचं जागतिक मान्यतेचं प्रतीक आहे. पन्हाळा सारखा किल्ला विशेषतः युध्दकलेतील निपुणतेसाठी ओळखला जातो.

-युनेस्कोच्या जागतिक वारसा यादीत पन्हाळासह १२ किल्ल्यांचा समावेश
– महाराष्ट्रातील १२ भव्य किल्ल्यांना जागतिक मान्यता
-शिवरायांच्या किल्ल्यांना मिळाली युनेस्कोची जागतिक गौरव
-पन्हाळा किल्ला आणि इतर ११ किल्ले युनेस्कोच्या वारसा स्थळांच्या यादीत
-मराठा सैन्याचा अभिमान: १२ किल्ल्यांचा जागतिक वारसा तिकीट

संबंधित बातम्यांचे विषय

– महाराष्ट्रातील इतर ऐतिहासिक किल्ल्यांचे स्थापत्यशास्त्रीय अभ्यास
– मराठा साम्राज्याच्या सैनिकी युक्त्या व किल्ल्यांचे महत्त्व
– युनेस्कोच्या जागतिक वारसा यादीतील भारतातील इतर स्थळे

– कोल्हापुरमधील पर्यटन विकास आणि सांस्कृतिक स्थळांची सुधारणा
– किल्ल्यांच्या संवर्धनासाठी सरकारचे पुढील पाऊल आणि धोरणे

हा मोठा ऐतिहासिक टप्पा महाराष्ट्राच्या सांस्कृतिक आणि ऐतिहासिक वारशाला जागतिक पातळीवर स्थान देणार असल्याचा अंदाज आहे. त्यामुळे पन्हाळा किल्ल्यासह इतर ११ किल्ल्याचा युनेस्कोच्या यादीत समावेश महाराष्ट्रात सांस्कृतिक आत्मसन्मानाची नवीन उंची आहे.